HASANKALE ( PASİNLER) KALESİ

Hasankalesi, Erzurum’un 36 km doğusunda bulunan Pasinler İlçesindeki Hasan Dede Dağı’nın önünde sarp bir tepe üzerinde yükselmektedir. Adını yaptıran kişiden almıştır. Kale bütün Pasinler Ovasına hakim bir noktada bulunmaktadır. Yüzyıllar boyunca, doğudan Erzurum’a giden yol üzerinde çok önemli bir askeri üs vazifesi görmüştür. Kalenin eski burç ve bedenleri büyük ölçüde yıkılmıştır. Son yıllarda iç kalede turistik amaçlı bir tamirat yapılmıştır. Dış kalenin kapıları yıkılmış ve yok olmuştur. Ayrıca, iç kalenin giriş kapısının muntazam ve süslü taşlarla yapılmış sütun ve kemerleri ve kitabesi yok olmuştur. Kale çok sarp kayalar üzerinde inşa edildiğinden, eskiden binek hayvanlarıyla dahi çıkılması mümkün değildi.
Ancak kale sonradan taş ocağı olarak kullanıldığından, batısındaki iç kale kapısına giden toprak bir yol yapılmıştır. Kalenin kesin tarihçesi bilinmemektedir. Şemseddin Sami Bey’e göre, Hasankalesi Cenevizlilerden kalmadır. Ünlü tarihçi Naima ise kalenin Akkoyunlu hükümdarlarından Uzun Hasan tarafından yaptırıldığını ileri sürer. Erzurum Tarihi isimli eserin yazarı İbrahim Hakkı Konyalı’ya göre de kale, İlhanlı soyundan Emir Hacı Togay’ın oğlu Hasan Bey tarafından 1336-1339 yılları arasında yaptırılmıştır. Daha sonraları, Osmanlıların eline geçen Hasankalesi, Kanuni Sultan Süleyman tarafından tamir ve tahkim ettirilmiştir.